Svefnleysi

Hin upprunalega Insomnia er norsk kvikmynd frá 1997 sem fjallar um morðrannsókn í þorpinu Tromsø fyrir norðan heimskautsbaug. 17 ára stelpa er myrt og sænski sérfræðingurinn Jonas Engström er kallaður til ásamt norskum félaga sínum. Jonas er ekki vanur að vinna í miðnætursólinni og þjáist af algjöru svefnleysi. Í kjölfarið verða honum á hrikaleg mistök; hann skýtur norska kollega sinn í brjóstið og notar morðingjann sem blóraböggul. Þetta reynist erfitt þar sem morðinginn veit hvað gerðist, Jonas til mikilla óþæginda.

Jonas Engström

Eitt af helstu markmiðum leikstjórans var að skapa neo-noir mynd með ljós í staðinn fyrir myrkur sem aðaldriftkraft sögunnar. Þetta gekk algjörlega upp. Sjálfum fannst mér söguþráður myndarinnar fyrirfram hljóma mjög áhugaverður en það sem gerði myndina frábæra var túlkun Stellan Skarsgård¹ á Jonas. Honum tókst vel að leika mann sem er að fara yfir um á mjög lúmskan hátt.

Þegar Insomnia kom út heillaði hún kvikmyndaheiminn svo mikið að fimm árum síðar var hún endurgerð af engum öðrum en Christopher Nolan (með Al Pacino og Robin Williams í aðalhlutverkum!) Endurgerðin gerist í Alaska en er svipuð og sú upprunalega fyrir utan einn grundvallarmun; í upprunalegu myndinni er aðalpersónan Jonas vond manneskja í gegn og algjör andhetja en í endurgerðinni er hann (Al Pacino) hins vegar góð manneskja í grunninn sem leiðist út í vonlausar aðstæður. Kannski var litið á þetta sem nauðsynlega breytingu til að ná til stærri markaðar áhorfenda.


Ég er venjulega ekkert hrifnari af bíómyndum sem koma frá öðrum stöðum en Hollywood. Hvað varðar Insomnia og endurgerðina var eitthvað öðruvísi. Í Hollywood útgáfunni var Al Pacino auðvitað fagmannlegur eins og alltaf en sænski leikarinn lék þetta á allt öðruvísi hátt (og að mínu mati var hann betri). Áhrif svefnleysisins voru ekki jafn augljós á honum og persónan virkaði á yfirborðinu í góðu ástandi, hann hækkaði aldrei róminn og var mjög yfirvegaður alla myndina. Samt sást greinilega að eitthvað var ekki í lagi hjá honum. Mér leist illa á marga aðra hluti í bandarísku úgáfunni, handritið og persónurnar voru margar miklu klisjukenndari. Þegar maður hugsar um myndina eftir á án þess að bera saman við norsku útgáfuna þá stendur ósköp lítið eftir í raun og veru - þótt það hafi samt ekki neitt verið beinlínis að myndinni. Þetta átti allavega alls ekki neitt skylt við neina neo-noir mynd eins og upphaflega myndin.

Creepy!

Auðvitað var endurgerðin samt mjög flott mynd enda big-budget verk með fyrsta flokks kvikmyndastjörnum. Það er samt bara eitt atriði sem mér finnst að hún hafi klárlega fram yfir þá upprunalegu; morðinginn í bandarísku (Robin Williams) er óhugnalegri og meira hrollvekjandi en í þeirri norsku. Þetta er kannski vegna þess hversu kunnuglegur Robin Williams er áhorfendum og það hefur líka áhrif að sjá hann í svona óvenjulegu hlutverki.² Fæstir kannast hins vegar við norska leikarann (allavega ekki ég) og hann fær ekki svo margar mínútur á skjánum til að sanna sig hvort eð er.

Eftir stendur að hin upprunalega Insomnia er mjög áhugavert verk sem ég mæli með á meðan endurgerðin er ekki jafn spennandi og kannski frekar fyrir hörðustu aðdáendur Christopher Nolan.

Trailer fyrir 1997 útgáfuna:



1   Þessi Skarsgård hefur líka leikið í Hollywood, ég sá á imdb að hann lék líka t.d. einhvern prófessor í Good Will Hunting þótt ég muni reyndar ekkert eftir honum.
2   Á þessum tíma var Robin Williams að fikra sig áfram í óvenjulegum hlutverkum, sbr. floppið Death to Smoochy sem kom út sama ár.